Saraka

10 Ocak 2025

       Üstü kapalı alay etme, laf dokundurma, istihza. İzmir, Samsun, Niğde başta olmak üzere bir kısım yörelerde de saraka (=alay, biriyle eğlenme) sözcüğünün kullanıldığı belirlenmektedir. Yunanca sarkasmós (=alay, dokunaklı söz) sözcüğünden. Bu sözcük aynı dildeki sarkázō (=alay etmek, alaya almak, laf dokundurmak) yüklemiyle bağlantılıdır. Aynı kökten ve aynı dilde sarkastis (=alaycı) sözcüğü ifade ediliyor. Bu sözcükler ‘lekelemeye çalışmak, hakaret ve küfürlerle suçlamak, tehdit etmek; etini koparmak, köpekler gibi dişleriyle parçalamak’ karşılığındaki Eski Yunanca sarkázō yüklemine dayanıyor. Eski Yunanca sárka (=et) sözcüğünden kaynaklanmıştır. 1570’lerde Geç Latincede sarcasmus (=acı alay ve iğneleme, hicivli söz ve ifade) biçimiyle biliniyor. İngilizce sarcasm (=acı alay, dokunaklı söz) sözcüğü bu dilde 1600’lü yılların başlarından beri kullanılmaktadır. Fransızcada sarcasme sözcüğü de aynı karşılıktadır. Saraka sözcüğüne istinaden Türkçede ‘alaycı’ya sarakacı deniliyor. Almanca Sarkasmus, İtalyanca, İspanyolca ve Portekizce sarcasmo, Katalanca ve Hollandaca sarcasme, İsveççe sarkasm, Romence sarcasm, Rusça sarkazm.