Ahır

1 Temmuz 2021

     Evcil büyük baş hayvanların barındırıldığı kapalı yer, hayvan damı. Eski İranî Dillerden kaynaklanan ahır sözcüğü Pehlevice aḥwarr (=ahır, hayvan yemliği) veya Soğdca aḥor sözünden Türkçeye intikal etmiştir. Orta Çağ Türkçesinde akur şekliyle ifade edilmiştir. Farsçada āḫur, Kürtçede aḥır biçimiyle biliniyor. Önceleri kırsal bölgelerde Kürt evlerinin alt katları genellikle ahır olarak kullanılmış. Hayvancılıkla geçinen bu halkın meskenlerinin alt katları veya bitişikteki eklentilerinin İlk Çağ’dan bu yana ahır olarak kullanıldıkları belirlenmiştir. Ahırların yakın zamanlarda ayrı dam şeklinde inşa edildikleri görülüyor. Bu sözcük Eski İran Dillerinden Avestaca avoḥarena (=ahır) sözünden kaynaklanmaktadır. Avestaca bu sözün av (=su) ve ḥarena (>Kürtçe ḥarın: ‘yemek’) sözcükleriyle ilişkisi olabilir. Hayvanın yeme içme yeri olması açısından böyle bir adlandırmanın yapılmış olması mümkündür. Osmanlı Dönemi’nde önceleri yaygın olarak  aḥor biçimiyle kullanılmıştır. Pehlevicede avḥur veya avḥar biçimleri de görülmüştür. Ermenicede aḥor şekliyle yerleşmiştir. Azericede aḥur, Tatarcada sıyır (<sığır) sarayı, Başkırtçada hıyır harayı, Kırgızca uy saray veya uy korō, Türkmencede māl yatak ve Uygurcada okur denilmektedir. Ahır sözcüğü bir kısım mücavir dillere de intikal etmiştir. Arapça āḫur, Sırpça áhar, Arnavutça ahúr, Yunanca ahúri, Bulgarca ahır, Macarca aher.