Ahu

13 Ocak 2020

     Ceylan, ceylan yavrusu. Kadın şahıs adlarındandır. Farsça āhū (=ceylan) adından gelmektedir. Orta Farsça Dilleri olan Partça ve Pehlevicede āhūġ (=ceylan)’dan Farsçaya geçmiştir. Kürtçe ahu (=ceylan), bu dilde ‘ceylan’ karşılığında kullanılan sözlerden biridir. Özbekçe ahü sözü de ‘ceylan’ı belirtmektedir. Sumerliler aya-lum derken ‘karaca’yı ifade ediyorlardı. Ahu sözü, Farsça âhiden (=erişmek, ulaşmak) ve asaniden (=çabuklaştırmak) sözleriyle bağlantılıdır. Farsça bu sözcükler Avestaca āsu (=hızlı) sözcüğüne dayanmaktadır.  Afganca osai ve Beluç Dilinde ask ve Kürtçe ask ‘ceylan’ı belirtmektedir. Kürtçede ‘ceylan’ karşılığında birden fazla söz bulunmaktadır. Ahu, kadın adı olarak yaygındır. 

     Bir meyve türü olan ahududu, ‘ahuların/ceylanların dutu’ olması nedeniyle ahududu (<ahu dutu) olarak dile getirilmiştir. İstanbul’da bir zamanlar ‘esnafların başkanı’ olarak bilinen ahubaba adının aslı ahi baba olsa gerektir. Ahubaba şekliyle telaffuz edilen bu sözdeki ahu ön ekinin bildiğimiz ahu (=ceylan) ile bir ilişkisi bulunmamaktadır. Bkz. Hazal.