Alçı
21 Ocak 2023
Alçı taşının pişirilip öğütülmesiyle elde edilen madde; aşık kemiğinin düzce tarafı. XIV. yüzyıl başlarında alçığ şekliyle aktarıldığı görülüyor. XIII. yüzyılın sonları veya XIV. yüzyılın başlarında yazılan “İbnü-Mühennâ Lûgati”nde alçığ şekli bulunmaktadır. Farsça alçi (=kırmızı damga basan, mühürdar) ve Kaşgarlı’nın sözlüğündeki aşu (=kırmızı toprak, aşı toprağı) sözcükleriyle ilişkisi belirsizdir. Bu açıdan İrani Dillerden gelen al (=kırmızı) sözcüğüyle münasebeti de açık değildir. Latince argilla (=beyaz balçık, çömlekçi toprağı) sözüyle ilişkili olduğunu sanmıyorum. Bu bağlamda bu sözcüğün kökeni belirsizdir. Türkçeye yakın dillerde ‘alçı’ karşılığında yaygın olarak gips sözcüğü kullanılmaktadır. Gips sözcüğü Rusçada aynı karşılıkta mevcuttur. Ermenice alçı, Kürtçe alçi, Bulgarca alçiya ve Arnavutça allçi sözcükleri kullanılıyor.