Altın

17 Ocak 2023

 

     Kolay işlenen ve paslanmaz yüksek değerli bir element. Orta Çağ Türkçesindeki altun sözünden. Kıpçakçada da altun şekli biliniyor. Altın veya altun sözcükleri al sözcüğüne dayanmaktadır. Al, sarıya çalan kırmızı rengi ifade ediyor. Al sözcüğü İrani Dillerden Türkçeye intikal etmiştir. Al sözcüğünün kökeni için bkz. Al.  Kazakça, Kırgızca, Başkırtça, Türkmence altın, Uygurca ve Azerice altun, Özbekçe àltin. Arnavutça altun ve Makedonca altan (=altın) sözleri Türkçeden geçmiştir. Moğolca altan (=altın), Türkçeden alınarak dönüştürülmüştür. Altun sözcüğündeki tun ekinin Çince tóng (=bakır) ve Korece ton (=değerli metal) sözcükleriyle bağlantılıdır. Moğolca altan, Uygurca altun, Azerice gızıl veya altun, Özbekçe àltin,  Türkmence, Tatarca, Kazakça, Kırgızca ve Başkırtça altın. ‘Altın’ karşılığında Kırgızlar zer sözcüğünü de ifade ediyorlar. Bu sözcük aynı karşılıktaki Farsça zer ve Kürtçe zêr sözcükleriyle bağlantılıdır. Bu son sözcükler ‘sarı’ karşılığındaki Farsça zerd (=sarı) ve Kürtçe zer (=sarı) sözcükleriyle bağlantılıdır.