Ant

16 Mart 2021

     Yemin. Orta Çağda Türkçede and şekliyle mevcuttu. Kaşgarlı Mahmud’un sözlüğünde and (=ant, yemin) sözü yer almaktadır. Moğolca anda (=yemin; yeminli kardeş, kan kardeş, dost veya arkadaş) kelimesinden kaynaklanmıştır. Moğollarda iki kabile dost olmak için karşılıklı hediye alıp verirler ve böylece anda olurlardı. Şahıslar veya kabileler arası kurulan dostluklara Moğolcada anda deniliyordu. Moğol önderlerinden Temucin ile Camuḥa birbirleriyle dost yani anda olmuşlardı.

     Moğolcada anda sözü cümle içinde başka sözlerle de kullanılmaktadır. Anda ulus (=kardeş ülkeler), anda nöküd (=iyi arkadaş, akraba), anda barihu (=dost olmak, arkadaş olmak) örnekleri bulunmaktadır. Aynı kökten Moğolcada andala (=antlaşmak, ittifak kurmak, kan kardeşi olmak), andagala veya andagayla (=yemin etmek), andagar veya andagay (=yemin, ant) sözleri de biliniyor. Moğolca anda sözcüğü mücavir kavimlerin dillerine de intikal etmiştir. Söz gelimi, Yakutçada andagar ya da andagan ‘yemin’ diye anlaşılmıştır. Kıpçakçada and şekliyle ifade edilmiş. Bugün de Azericede and, Kazakça, Kırgızca, Başkırtça, Tatarca, Uygurca, Özbekçe ve Türkmencede ant şekliyle telaffuz edilmektedir.

     Seçilenler farklı ülkelerde farklı şekillerde yemin etmektedir. Kimi Tanrının huzurunda ve Tanrı adına, kimi inandığı kutsal kitap üzerine kimi egemen etnik topluluğun adına ve kimileri de “namus” adına yeminler etmektedirler. Fakat sonuç itibariyle, aslolan halka hizmettir. İnsan haklarının teminat altına alınması, fikir hürriyetinin sağlanmasıdır. İkinci Dünya Savaşı yıllarında ırkçı milliyetçi rejimler eğitim kurumlarında fanatik milliyetçiliğe ve ırkçılığa dayalı yeminleri resmileştirdiler. Bu durum başka ülkelere de sirayet etti.