Apalak

27 Mart 2024

     İri, tombul veya gürbüz küçük çocuk. Bu sözcük Arapça eblaḳ (=alaca renkli) sözcüğüyle ilişkisi belirsizdir. Bu sözcük ablak şekliyle de ifade edilmiştir. Ancak Türkçedeki ablak sözcüğü ‘ayı’ karşılığındaki Çuvaşça upa ve Hakasça ile Karaçay Malkar Türkçesindeki aba sözcükleriyle bağlantılı gibidir. Bu sözcüklere istinaden Türkçedeki apalamak (=sendeleyerek, emekleyerek, sallanarak veya bacakları gererek yürümek, ayı gibi yürümek) sözcüğü ifade edilmiş olabilir. Apalak sözcüğünün de bu bağlamda kullanılmış olması mümkündür. Öyle anlaşılıyor ki, Türkçedeki ablak (=yayvan, dolgun ve geniş yüzlü) sözcüğü apalak sözcüğünün bir varyantıdır. Ermenicede de ablak (=dolgun ve yuvarlak yüz) sözcüğü kullanılmıştır. Osmaniye yöresinde apalak sözcüğü ‘ayı yavrusu’ karşılığındadır. Türkçe apalak topalak sözü ‘tombul ve sevimli’ oluşu belirtiyor. Aynı dilde apal apal sözü ise ‘yavaş yavaş, ağır ağır’ olarak biliniyor. Aplak şeklindeki telaffuz sözcüğü Afyon’un Sultandağı yöresinde ‘yuvarlak yüzlü’, Trabzon’un Beşikdüzü havalisinde ‘geniş ve yayvan yüz’ ve Kırşehir civarında ‘ şişman, etine dolgun’ karşılığındadır.