Banyo

19 Ocak 2020

      Konutlarda yıkanılan kapalı bölüm. İtalyancada bagnio sözüyle ilişkilidir. Eski Yunancada balaneion (=hamam, banyo, yıkanılan yer) diye biliniyordu. Bunun da Yunanca bálanos (penis başı; klitoris ucu) sözünden gelmiş olması bir olasılık düzeyindedir. Eğer Yeni Yunancada karşılaştığım bu son söz, Antik Çağda da kullanılmışsa, o takdirde bu yönde bir bağlantı aranabilir. Çünkü, antik Yunan toplumunda insanların uzuvlarını yıkadığı ve temizlendiği yer olmasına istinaden balaneion denilmiş olabilir. Buna karşılık, Yeni Yunancada bánio sözü kullanıldı.

    İtalyanca bagno (=banyo) sözü; İspanyolca bano, Yunanca bánio, Bulgarca ve Makedonca banya, Arnavutça banjë (banye), Katalanca bany ile bağlantılıdır. Bunların da Eski Ermenice pağnik (=hamam, ılıca, kaplıca) sözüyle aynı etimolojik bir kökene dayanmış olması olasıdır. Rusça vanna ya da vannaya sözleri banyo’nun baş harfinin (b/v) değişimi sonucu vanna şekline dönüşmesinden kaynaklanmıştır. Kazakça, Kırgızca, Uygurca, Başkırtça, Tatarca ve Türkmence vanna sözü yine ‘banyo’ karşılığında ifade edilmektedir.

   Korsika Dilinde bagnu, Portekizce banheiro ve Fransızca bain sözlerinin de aynı etimolojik kökene dayanmış oldukları kanısındayım. Ayrıca Fransızca baigner (benye) fiili ‘yıkamak’, se baigner ise ‘yıkanmak’ diye bilinmektedir. Aynı dilde baigneur (benyör) ‘yıkanan, banyo yapan kimse’, baignoire (benyuar) ‘banyo teknesi, küvet’ olarak dile getirilmektedir. İtalyancada da aynı durumla karşılaşmaktayız. İtalyanca bagno (banyo) sözüyle aynı dilde bagnare (=yıkanmak) arasında bağlantının olduğu anlaşılmaktadır. Buna karşılık, İsveççede badrum, İngilizcede bathroom sözleri ‘banyo’ karşılığındadır. Banyo’ya İngilizler bath ve bathtub da demektedir.