Baraka

18 Ocak 2020

    Tahta, teneke ve benzeri malzemelerden yapılan derme çatma yapı. Sözlüklerde İtalyanca baracca’dan Türkçeye geçtiği söylenmekle birlikte, İtalyancaya da daha eski dillerden geçtiğini sanıyorum. Ahmet Vefik Paşa, “Lehçe-i Osmanî”de baraka sözünün Fransızca kökenine işaret etmektedir. Şemseddin Sami de “Kamus-ı Türkî”de  baraka kelimesini Fransızca baraque sözüne bağlarken “Tahtadan muvakkat mesken vesaire, kulübe, salaş, sundurma: Baraka kurmak” şeklinde açıklama yapmaktadır. Türkçede kullanılan baraka sözü Yunanca paránka ya da parágka’dan Avrupa Dillerine intikal etmiş olmalıdır. Fransızca baraque, İngilizce barrack, Almanca Baracke, İtalyanca baracca olarak bilinmektedir. Latince umbraculum (=çardak, kameriye) sözüyle aynı kökene dayanmış olduğunu söyleyebiliriz. Mazgirt, Karakoçan ve Kiğı yörelerinde palanka (=derme çatma yapı, eklenti) ile Yunanca paranka sözlerinin ortak bir tarihe dayanmış oldukları kanısındayım. Günümüzde Farsça ve Ermenice barak, Kürtçe bareqe diye de bilinmektedir. Yukarı Fırat yöresindeki ahali tarafından telaffuz edilen Kürtçe palanqa sözünün Yunancaya ve oradan da daha Batı’daki dillere intikal etmesi olasıdır. Tüm bunlara rağmen, İtalyanca baracca (barakka) şeklinin bu sözün bir kısım ülkelerde yayılmasına vesile olması mümkündür.