Bayram

22 Temmuz 2021

     Halk kitlelerinin ortak duygularına dayalı olarak, sevinç, eğlence, mutluluk, sosyal münasebet ve dayanışma günü. Farsça bez (=töre, ādet) ve rām (=sevinçli ve hoş) sözlerinden oluşan bezrām (=hoş töre, sevinçli ādet) kelimesinden dönüştürülmüştür. Sanskritçe ram (=sevinmek) sözüyle bağlantılıdır. Aynı kökten Sanskritçe ramana (=hoşa giden), ramaniya (=hoş) ve ramya (=çekici) sözleri de dile getirilmiştir. Bayram karşılığındaki Soğdca patrām sözü Avestaca paitirāma sözünden kaynaklanmıştır. Kaşgarlı Mahmud’a göre “Oğuzlar z harfini y ye çevirmişlerdir”. Kaşgarlı bu nedenle “Oğuzlar bayram gününe beyrem derler” açıklamasını yapmaktadır (Kaşgarlı, I/484). Kaşgarlı bu sözün bedhrem ve badhram şekillerindeki telaffuzuna da değinerek ‘sevinç ve eğlence günü’ karşılığında olduğunu belirtiyor. Clauson da bu kelimeyi İran Dillerinden birine bağlamaktadır. Wilhelm Radloff da bayram kelimesinin Farsçadan Türkçeye geçtiği görüşündedir. Bayram, erkek şahıs adı olarak da görülmektedir. Kırgızlar bayram kelimesini b>m dönüşümüne uyarlı olarak mayram, Kazaklar ise meyram demektedirler. Tatarlar ve Özbekler beyrem, Uygurlar, Türkmenler ve Azeriler bayram şekliyle telaffuz ediyorlar.