Berk

10 Kasım 2020

     BERK (I) Katı, sert, sağlam. Orta Çağda Türkçede kullanılan berk (=sert, katı, sağlam) sözcüğüyle bağlantılıdır. Kaşgarlı Mahmud’un sözlüğünde berk ‘muhafaza edilmiş, tahkim edilmiş’ karşılığında açıklanmış. Şahıs adı olarak kullanılmaktadır.

     BERK (II) Yıldırım, şimşek. Aynı karşılıktaki Arapça berķ sözcüğünden. Bu sözcük Farsçada da berķ (=şimşek) biçimiyle biliniyor. Arapçada berķi (=şimşek gibi, parlak) sözcüğü de kullanılmaktadır. Bu sözcüğün Akadca baraķu (=şimşeğin çakması) fiiliyle bağlantılı olan aynı dildeki birķu (=şimşek) sözcüğünden kaynaklandığı anlaşılıyor. Kürtçe bırıķin (=parlamak), bırıķandın (=parlatmak), bırıķiye (=parlamış, ışımış) ve dı bırıķi (=parlıyor) kelimeleri aynı bağlamda ifade edilmiştir. Tatarca balku (=parlamak) sözü de aynı kökenden gelmektedir. İbranice barak (=şimşek, yıldırım) sözüne istinaden Bir dönem ABD başkanı olan Hüseyin Barak Obama adındaki barak kelimesinin İbranice barak (=yıldırım) sözcüğüyle bağlantılı olması mümkündür. Tacikçe bark (=şimşek) sözü de aynı etimolojik ilişkilere dayalıdır. Yakın Doğu’da birçok halkın kendi dilinde ‘şimşek’ karşılığındaki sözleri şahıs adı olarak kullandıkları biliniyor. Türkçede son yıllarda yaygınlaşan Berk adı genellikle Orta Çağda Türkçede mevcut olan berk sözcüğüyle ilişkili olsa gerektir. Semitik Dillerden gelen berķ ise ayrı bir kökten kaynaklanmış görünmektedir.