Berk

10 Kasım 2020

     Katı, sert, sağlam.  Orta Çağda Türkçede kullanılan berk (=sert, katı, sağlam) sözcüğüyle bağlantılıdır. Şahıs adı olarak kullanılmaktadır. Bununla birlikte Akadca baraqu (=şimşeğin çakması) fiilinden aynı dilde birqu (=şimşek) sözü kullanılıyordu. Arapça ve Farsça berq (=şimşek), Arapça berqi (=şimşek gibi, parlak) sözleri bilinmektedir. Kürtçe bırıqin (=parlamak), bırıqandın (=parlatmak), bırıqiye (=parlamış, ışımış) ve dı bırıqi (=parlıyor) kelimeleri aynı bağlamda ifade edilmiştir. Tatarca balku (=parlamak) sözü de aynı kökenden gelmektedir. İbranice barak (=şimşek, yıldırım) sözüne istinaden Bir dönem ABD başkanı olan Hüseyin Barak Obama adındaki barak kelimesinin İbranice barak (=yıldırım) sözüyle bağlantılı olduğu kanısındayım. Tacikçe bark (=şimşek) sözü de aynı etimolojik ilişkilere dayalıdır.  

     Kaşgarlı Mahmud’un sözlüğünde berk ‘muhafaza edilmiş, tahkim edilmiş’ diye açıklanmış. Buradaki berk sözünün Akadca baraqu sözüyle ilişkisinden emin değilim. Yakın Doğu’da birçok halkın kendi dilinde ‘şimşek’ karşılığındaki sözleri şahıs adı olarak kullandıkları biliniyor. Türkçede son yıllarda yaygınlaşan Berk adı Orta Çağda Türkçede mevcut olan berk sözcüğüyle ilişkili olsa gerektir. Semitik Dillerden gelen berq ise ayrı bir kökten kaynaklanmış görünmektedir.