Beşik

6 Eylül 2021

     Süt çocuklarını sallayarak uyutmaya yarayan ahşaptan yapılma küçük karyola. Kaşgarlı’nın sözlüğünde béşik kelimesi yazılıdır. Bu sözcüğün ilişkili sanıldığı beşi/bişi (=sallamak) sözcüğüne ilişkin Türkçede bir kayıt bulunmamaktadır. Oysa anneler çocuklarını beşikte uyuturken ‘ilahi’ veya ‘ninni’ söylemektedir. Bu bağlamda Soğdca bāşik (=ilahi, ninni) sözcüğüyle ilişkisi düşünülebilir. Ancak sözcüğün Soğdca bāşik‘ten kaynaklanmış olduğundan emin değilim. Beşik sözcüğünün çocuğu uyutma sesleri olan piş piş sözünden kaynaklandığını sanmıyorum. Özbekçe, Kırgızca ve Azerice beşik, Kazakça besik, Uygurca böşük, Tatarca bişik şekliyle ifade ediliyor. Türkmenler beşiğe yaygın olarak sallançak diyor. Kıpçakçada beşik, Karakalpakça besik ve Yakutçada bisik kelimesi bulunuyor. Osmanlıca üzerinden bir kısım Balkan Dillerine de aktarılmıştır. Bulgarca bešik ve Sırpça bèšika.