Biber

                                                                                                                  7 Ağustos 2019     

     Bir sebze türü olan biber sözcüğünün kökeni Sanskritçe ‘pippali’dir. Eski İran coğrafyasında ‘l‘ harfi yerine ‘r‘ harfi telaffuz ediliyordu. Sanskritçe pippali (=uzun biber) sözcüğü İran coğrafyasında pippari (=biber) şekline bürünüyor. Buna karşılık, biberden ilk kez söz eden İÖ. IV. yüzyılda Theophrates adlı botanik bilginidir. Theophrates, yazmış olduğu “Nebatat Tarihi”nde ilk kez piperi sözcüğünü ifade etmiştir. Yunanca bu sözcüğün Sanskritçedeki pippali sözcüğüyle bağlantılı olduğu anlaşılmaktadır. Macarca paprika ve Yunanca piperia, piperi sözcükleri ‘biber’ karşılığındadır. Latincede piper, Baskçada da piper biçimiyle kullanılmıştır. İbranice pilpel, Arapça filfil, Swahilice pilipili de aynı karşılıkta bilinmektedir. Avrupa Dillerine de Latince aracılığıyla yayılmıştır. İngilizce pepper, Almanca Pfeffer örneklerinde olduğu gibi. Bulgarca, Romence ve Arnavutça piper; Türkçe, Makedonca ve Sırpça biber, Flemenkçe peper, Danca peber, Fince pippuri, Lüksenburgca peffer, Slovence poper, Hırvatça papar, Galce pupur, Çekçe pepř, İtalyanca pepe, Zuluca ve Zosaca pepper, Fince pippuri, İsveççe peppar, Hollandaca peper, Katalanca pebre, Lehçe pieprz, İzlandaca pipar, İrlandaca piopar, Farsça filfil şeklinde belirtilmektedir. Şemseddin Sami, biberin Türkçesinin ıssı ot olduğunu, kırmızı bibere Arnavut biberi denildiğini aktarmaktadır. Oysa isot sözcüğü Aşağı Mezopotamya’da Kaldelilerin kullandığı îsauta (=biber) sözcüğünden kaynaklanıyor. Bu sözcüğün kökeni için bkz. İsot. Biber Aşkenaz Yahudilerinin Cermen kökenli Yidiş Dilinde fefer, Ermenicede pghpegh şeklinde dile getirilmektedir. Kırgızca ve Özbekçe murç, Türkmence burç, Tatarca borıç, Kazakça burış, Başkırtça boros birbiriyle ilişkilidir. Buna karşılık, Azerice bibär şekli Batı Dillerinden intikal etmiştir. Akadlılarda ‘biber’ karşılığında margûşum denilmiştir. Biber için telaffuz edilen murç veya burç gibi adlandırmaların Akadlılardan kalmış olması olasıdır. Sumerliler ise ‘biber’e al-gazum diyorlardı. O halde biber Sumerlilerden bu yana biliniyordu.