Börek

10 Haziran 2024

     Yufka içine peynir, kıyma ve ıspanak gibi şeyler konularak pişirilen ve kesilerek dilimlenen bir çeşit yemek. Orta Çağda Kıpçakçada kullanılan börek (=içine et doldurulmuş hamur parçaları) sözcüğünden. Bu sözcük Sanskritçe pûr-ikâ (=bir çeşit çörek veya kek; bir tür hamur işi) sözcüğünden alıntıdır. Sanskritçeye Eski İrani Dillerden intikal etmiştir. Bu bağlamda Avestaca brag (=kesmek, dilimlemek, doğramak) sözcüğüyle bağlantılıdır. Eski Farsça bhray veya bhrinati sözcükleri ‘kesmek’ karşılığındadır. Aynı karşılıkta Pehlevice burîtan sözcüğü kullanılmıştır. Kürtçe bırek (=kesilmiş parça; keski; testere) ve bırrin (=kesmek, dilimlemek); aynı karşılıkta Farsça brriden veya burriden (>briden, buriden) yüklemleri biliniyor. Beluçça burag (=kesmek, dilimlemek) sözcüğü de aynı köktendir. Orta Çağ Türkçesindeki bür (=büzmek) sözcüğüyle ilişkili değildir. Farsça būrak veya börek, Kürtçe borek, Ermenice ve Çağatayca börek, Makedonca burek, Yunanca buréki, Bulgarca byurék, Arapça būrak, Fince piirakka, Sırpça búrek, Arnavutça byrék, Rusça piróg veya pirojók, Azerice, Türkmence, Tatarca, Başkırtça ve Kırgızca pirog, Yakutça börüök. Fransızcada görülen brioche (=çörek) sözcüğü de aynı kökten olabilir. Börek sözcüğünü İsrailliler burekas, Süryaniler burek şekliyle ifade etmişler. Çeşitli börek türlerinden söz edilmektedir: Hint böreği, Kürt böreği, Laz böreği, Boşnak böreği, Arnavut böreği, Tatar böreği, Çerkez böreği, Selanik böreği, Nemse/Nemçe (Avusturya) böreği, Adapazarı böreği gibi.