Cebrail
28 Mayıs 2020
Bir kısım dinsel inançlara göre bir melek adı. Söz konusu meleğin adı Gabriel şekliyle İbranilerden Araplara, dolayısıyla Yahudilerden Müslümanlara geçerek Cebrail diye telaffuz edilmiştir. Aramice ve Süryanice Gabriel şeklinde biliniyordu. Cebrail adı Cibril adıyla da ilişkilendirilmektedir. Aramice gabar/gebar (=güç, kuvvet; ulu, üstün, kudretli) sözüyle ilişkilidir. Öyle anlaşılıyor ki, Anadolu’nun Doğu’sundaki Gabar Dağı adı aynı kökene dayanmaktadır. Sumerce gabar ve Akadca kaparrum ‘çoban oğlan’a işaret etmektedir. İbranicedeki gabr (=güç, kuvvet) sözü zamanla Arapçada cebr şekline dönüşmüştür. Cebir ve ceberut sözleri aynı kökten türetilmiştir. İbranice gabaratha (=güç, kuvvet, otorite, yetki, hakimiyet) kelimesi de aynı açıdan belirtilmiştir. İbranice Gabhri’ēl /Gavri-ell (=Tanrı’nın dostu) diye belirtenlerin varlığına rağmen bu sözün veya adın ‘güç ve kuvvet’ ile ilgili olduğu anlaşılmaktadır. Bu açıdan, Gavri-ell adı, Tanrı’nın gücü/kuvveti veya mecaz olarak ‘kolu/sağ kolu’ olarak algılanabilir.
Asurlularca İlu-Gabri (=Güç/kuvvet tanrısı) diye biliniyordu. Sumerce gaba-gal (=güçlü, etkili, zorlu, yetkili; erkek) sözünün yukarıda altı çizili bulunan kelimelere zemin oluşturması mümkündür. Sumerce gaba-aš (=kurye, haberci, ulak) sözünü de Gabriel adıyla ilişkilendirebiliriz. İlk önce Yahudilik, sonra Hıristiyanlık ve en sonunda Müslümanlık tarafından Tanrı’nın elçisi olarak görülmüştür. Dinsel inançlara göre, birçok peygambere Tanrı’nın mesajını getirerek empoze etmiştir. Nakledildiği şekliyle, Hz. Muhammed’e ilk emrinin ikra (=oku) olduğunu söyleyince, ‘ben okuma bilmem’ cevabını alıyor. Fakat, Cebrail bir çeşit ‘cebr’ini yani gücünü göstererek, mutlaka okuması gerektiğini emrediyor.