Çekelez

23 Ocak 2025

     Sincap. Bu sözcük Anadolu’nun batısında kullanılmaktadır. Batı Anadolu’da yerel ağızlarda çökelez, çökölöz veya çekeles biçimleriyle de ifade ediliyor. Türkçeye yakın dillerde çekelez ve benzer sözcük bulunmuyor. Çekelez sözcüğünün Yunanca skiouros (=sincap) sözcüğünden evrildiği kanısındayım. Buna benzer evrilme yer adlarında da görülmektedir. Söz gelimi Yozgat’ın Çekerek ilçesinin İlk Çağ’daki adı Skylax idi. Bu adın zamanla Çekerek şekline dönüştüğü belirlenmektedir. Eski Yunancada ve Latincede ç sesi bulunmuyor. Çekelez, bir başka ifadeyle sincap Latincede sciūru sözcüğüyle dile getirilmiştir. Bu Latince sözcük Eski Yunancadaki skiouros sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Yunanca skia (=gölge, hayalet) ve oùrá (=hayvanların kuyruğu) sözcükleriyle ilişkilidir. Kuyruğuyla gölge oluşturması ya da hızlı hareketi nedeniyle kuyruğunun hayalet gibi görünmesi böyle bir adlandırmaya yol açmış olabilir. İngilizce squirrel, Fransızca écureuil, İtalyanca scoiattolo, Portekizce esquilo.