Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Etimolojik Açıdan
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

 

 

Bilal Aksoy

Centilmen

10 Haziran 2024

     Kibar, nezaketli, görgülü, beyefendi. İngilizce gentleman (centılmın:’centilmen, beyefendi’) sözünden. Bu söz İngilizcede çok öncesinden bu yana ‘iyi eğitimli, terbiyeli, nezaketli’ gibi karşılıkta kullanılmıştır. Bu söz aynı dildeki gentle (centl: ‘nezaketli, kibar’) ve man (men: ‘insan, adam’) sözcüklerinden türetilmiştir. XII. yüzyıl İngilizcesinde soylu Romalıları ve antik Yunan aristokratlarını ifade etmiştir. Bu söz Orta Çağdaki Fransızca gentilhomme (=kibar insan) sözüne uyarlı olarak İngilizce gentle-man şekliyle aynı karşılıkta kullanılmıştır. Buna karşın XVIII. yüzyılda İngilizce gentle-man sözü aynı biçimiyle Fransızcaya aktarılmıştır. ‘Kibar, zarif’ karşılığındaki İngilizce gentle ve Fransızca gentil sözcükleri Latince gentilis (=soydan geçme) sözcüğüyle bağlantılıdır. Bu sözcük aynı dildeki gens (=soy, ırk, kabile, aşiret, ulus) sözcüğüne dayanmaktadır. İngilizce gentle-man sözündeki man (=insan, adam) sözcüğü Orta Çağ İngilizcesindeki man veya mann (=insan) sözcüğüyle bağlantılıdır. Bu sözcüğün Proto-Germen kökenli bir sözcük olarak İngilizceye aktarıldığı belirleniyor. Çağdaş Almancada da Mann (=insan) sözcüğü bulunuyor. Söz konusu sözcük Orta Çağ Frizcesinde mon şekliyle biliniyor. Almanca Gentleman, Hollandaca, Danca ve Norveççe gentleman, İsveççe gentlemannen, Fince gentlemanni.