Çinekop

25 Ocak 2020

     Bir balık türü, lüfer balığının küçük çeşididir. Türkçede çinakop şekli de biliniyor. Bu adın Yunancada yaygın olmayan tsinokópos (çinokópos: ‘bir tür balık’) adından alındığı sanılıyor. Bu balık adının Pontus Rumcasındaki tsienès (çines: ‘çene’) ve kóptō (=kesik, ayrık, kesim, kesmek, ayırmak) sözlerinden oluştuğu varsayılıyor. Ancak Yunancada çinekop/çinakop karşılığında gofaráki adı kullanılmaktadır. Bu nedenle çinakopos adının Pontus Rumcasında kullanıldığı belirleniyor. Bu bağlamda Farsça çane (=çene) ile kûb (=vuran, vurucu) sözcüklerinden kaynaklanmış olması da olasıdır. Ayrıca Anadolu Rumları aracılığıyla Yunancaya da geçen çene sözü Türkçeye Farsça çane kelimesinden aktarılmıştır. Farsça çane ‘canlıların alt ve üst dişlerini taşıyan ve ağzın açılıp kapanmasını sağlayan kısım’dır. Çinakop’un bilimsel adı Temnodon Saltator’dur. Bu balığın çinekop veya çinakop olarak adlandırılmasının nedeni, ağız kısmının belirgin şekilde ayrık ve çıkık çeneli oluşuna bağlanmaktadır. R. A. Açaryan Ermenice çinakob (=bir balık türü) sözcüğünden söz etmektedir (R.A. Açaryan, “Eminyan Atskakrağan Joğovatsoi” Moskova 1902, s.274).