Çolpan

26 Nisan 2020

     Çoban yıldızı, Venüs, Zühre. Güneşin batışından veya doğuşundan önce çok parlak görünen Venüs, çobanlar tarafından kolayca görülebildiğinden Çoban Yıldızı adıyla anılmıştır. Seher yıldızı, Akşam yıldızı, Sabah yıldızı adlarıyla da bilinmektedir. Ayrıca, Çulpan, Kervankıran, Venüs ve Zühre adıyla tanınmıştır. Çoban sözü Sumerce sipa(d), Kürtçe şıvan ve Farsça çupan şekliyle biliniyor. Sumercede mul (=yıldız) ve ^mulsipa (=Çoban Yıldızı) sözleri mevcuttu. Sumerce sipa, Kürtçede şıvan şekliyle bulunmaktadır. Kürtçeden Farsçaya geçerek bu dilde çupan şeklinde dile getirilmiştir. Tacikçe cupon ve Peştuca şpon sözleri de ‘çoban’ demektir. Farsçadan Türkçe ve Türkçeye yakın olan dillere de intikal etmiştir. Bu bağlamda, Kazakça şopan, Özbekçe çopàn, Tatarca çaban, Türkmence ve Uygurca çopan; Rusça, Kırgızca ve Başkırtça çaban, Azerice çoban sözleri ‘çoban’ karşılığında kullanılmaktadır. ‘Çoban Yıldızı’ ise, Kazakça şolpan, Başkırtça şulpan, Kırgızca çolpon, Tatarca çulpan ve Uygurca çolpan diye telaffuz ediliyor.

     Çolpan, kadın şahıs adı olarak da tercih edilmektedir. Çoban Yıldızı olarak bilinen Çolpan’ın bir diğer adı Kervankıran’dır. Bkz. Kervankıran.