Değirmen

7 Ağustos 2021

     Tanelerin öğütüldüğü yer veya kahve, tuz gibi şeyleri öğüten cihaz. Kaşgarlı’nın sözlüğünde tegirmen (=değirmen, değirmen taşı) şekliyle aktarılıyor. Önceleri Türkçede tegür (=dokundurmak, değirmek) ve tegre (=daire, değre, çevre, etraf) sözcükleri kullanılıyordu. Tegir sözüne -men eki getirilerek oluşturulan tegirmen sözü zamanla Türkçede t/d dönüşümünün sonucu olarak değirmen biçiminde telaffuz edilmiştir. Orta Çağda Türkçede tegirme (=değirmen taşı) şekli de biliniyordu. Tegirmen sözünün teg kök sözcüğü ‘değmek, dokunmak’ karşılığında kullanılıyordu. Bir zamanlar Türkçede tegirmi (=çevirerek, döndürerek) ve tegirmileyü (=çevirerek) sözleri ifade edilmiştir. Kırgızca tegirmen, Özbekçe tegirman, Tatarca tigirmen, Türkmence değirmen, Kazakça diyirmen, Başkırtça dirmen, Azerice deyirman ve Uygurca tügmen.