Derbeder

26 Şubat 2020

     Dağınık perişan, evsiz barksız; kapı kapı dolaşan, kimi zaman dilenen avare kimse. İlk ve son ek olan der sözü ‘kapı’ demektir. Hind-Avrupa Dillerinde aynı ya da benzer şekilde ifade edilen bir kelimedir. Avesta dvar, Sanskritçe dvāra, Eski Yunanca thύra; Pehlevice dar, dargas, Ermenice dur; Kürtçe der, deri, Tacikçe dar, Bengalce daraya, Sindhice der, Sinhalice dora, Urduca dervaza, Peştuca dervaze, Pencapça daravaza, Eski Farsça duvar, Ossetçe/Alanca dvar, Almanca Tür, İngilizce door, Afganca var sözleri ‘kapı’ karşılığındadır. Kürtçe der bı-der (=kapıdan kapıya; kapı kapı) sözü Farsça der be-der şekliyle telaffuz edilmiş. Türkçeye yakın dillerde başta Azerice olmak üzere der sözü kullanılmıyor. Azeriler ve Türkmenler gapı, Uygurlar, Tatarlar ve Başkırtlar işik, Kazaklar esik, Kırgızlar ve Özbekler eşik diye biliyorlar. Buna karşılık, Rusçada ‘kapı’ karşılığında dver denilmektedir