Dibek

2 Haziran 2020

     Taştan veya ağaçtan yapılmış büyük havan. Türkçede dibeğe soku denilmektedir. Dibek sözündeki dib sözcüğünün tarihin çok gerilerine dayandığını sanıyorum. Çünkü, dibek ‘vurmak’la ilgilidir. Sumerce dub (=vurmak, dövmek) sözünden kaynaklanmaktadır. Kıpticede dab-dab (=vurmak, öldürmek, ezmek), Yunanca tupos (=darbe, vuruş), Eski Yunanca tüpos (=damga) ve tüposis (=etki, işleme, biçim verme), Gotça dubba, İngilizce dub, Eski İngilizce dubbe, Almanca tupfen, Fransızca tabasser sözleri ‘vurmak, dövmek, ezmek’ karşılığındadır. Dibek sözünün Türkçe ‘ezmek’ karşılığındaki tög veya döğ sözünden kaynaklandığı yönündeki iddiaları doğru bulmuyorum. Nasıl dibek sözü ‘vurmak’ ile ilgili ise, davul da aynı kök sözcükten (dub/dab) kaynaklanmış olmalıdır. “Evlerinin önü bulgur dibeği/Dibeğe vurdukça oynar yüreği” dizelerinde dibeğin ‘vurmak’ eylemiyle ilişkisi belirtilmektedir.