Dicle

9 Kasım 2021

     Anadolu’dan doğup Irak’tan geçen Fırat ile birleşerek Şatt’ül-Arap adıyla Basra Körfezine dökülen ırmak.  Adı geçen ırmağa Akadca İdiklat, Süryanice Tiglat (=ok), Medce Tigra  (=ok) deniliyordu. Eski Yunanlılar Dicle ırmağını Tigris adıyla anıyorlardı. Sumerliler aynı ırmağa İd(d)igna diyorlardı. Sumerce id (=ırmak, nehir), dig (=dik) sözlerine istinaden ‘yüksek kıyılı ırmak’ karşılığında İd-dig-na denilmiştir. Bu son adlandırma İdigna biçimiyle de biliniyordu. Ermenice tigris (=ok) sözüne binaen Ermenice Dikran (=ok gibi, süratlı, çevik) adı kullanılmıştır. Ok gibi süratından dolayı ‘kaplan’a Latince tigris denilmiştir. Yunanca tigri, İtalyanca ve İspanyolca tigre sözleri ‘kaplan’ karşılığındadır. Süryanice Tigla(t) adı Araplarca t/d ve g/c dönüşümüyle Dicle şekline büründürülmüştür. Dicle, yaygın olarak kadın şahıs adlarındandır. Bkz. Bilalaksoy.com/dicle-adinin-kaynagi.