Eneze

12 Şubat 2025

     Sıska, cılız, güçsüz, zayıf, hastalıklı. Bu sözcük aynı karşılıkta Anadolu’nun farklı yörelerinde enez, ehnez, inez, ineze biçimleriyle de ifade edilmektedir. Trabzon, Giresun, Gümüşhane, Yozgat ve Mersin yörelerinde yaygın olarak ehnez (=zayıf, cılız, sıska, güçsüz) biçimiyle biliniyor. Bu sözcüğün Yunanca aḫnós (=solgun, sönük, soluk; hastalıklı) sözcüğüyle bağlantılıdır. Bu sözcük Yunanca nósos (=hastalık, illet) sözcüğüne dayanmaktadır. Aynı sözcük Eski Yunancadaki nósos (=hastalık, verimsizlik, kusur) sözcüğünden kaynaklanıyor. Eneze sözcüğünü Orta Çağ Türkçesindeki iğ (=hastalık) sözcüğüyle ilişkilendirmek doğru olmasa gerektir. Eneze sözcüğü Türkçe enemek (=iğdiş etmek) yüklemiyle de bağlantılı değildir. Eneze sözcüğünün Farsça nizār (=güçsüz, zayıf, arık) sözcüğüyle etimolojik münasebeti açık değildir. Bununla birlikte Eski Yunanca nósos ile Farsça nizār sözcükleri ortak bir maziye sahip olabilir. Tarihsel açıdan Akadca enešum (=güçsüz kalmak, zayıflamak) sözüyle etimolojik ilişki göz ardı edilemez.