Etimesgut

27 Ağustos 2019

     Ankara’nın merkezi ilçelerinden biri. Bir tepenin yamacında kuruludur.  1928 yılında Balkanlardan gelen göçmenlere 50 hanelik bir örnek köy oluşturulmuş. Mustafa Kemal’in buraya önem vermesi neticesinde gelişen bir yerleşim yeri oluyor. Osmanlı Dönemi’nde bu mevki Ahi Mesud’un çiftliği olarak da biliniyordu. XVIII. yüzyıla ait belgelerde Ankara köyleri içinde Ahi Mesud adı da yer alıyor. Ahi Mesud’un kim olduğu bugüne dek açıklığa kavuşmuş değil. Ünlü tarihçi P. Wittek Ahilik kurumunun, peygamberin damadı ve amcası oğlu Hz. Ali’ye sadakatle bağlı olanlarca oluşturulduğunu belirtmektedir. Öte yandan Ahimesud adının Etimesgut olmasında Mustafa Kemal’in rolü olduğu söylenmektedir. Etimesut adındaki Eti ön eki ise Hititler/Etiler’le ilişkilendirilmiştir. Ahi Mesud, bir nahiye iken, 2 Ağustos 1930’da adı Etimesut olarak değiştirildi. Sonraları Mustafa Kemal bu adın Etimesgut şeklinde olmasını uygun gördüğünden 24 Aralık 1937’de bu kez Etimesgut olarak kabul edildi. Etimesgut, 1968 yılına dek Yenimahalle’nin bir mahallesi idi. Galatasaray Lisesi öğretmenlerinden İsviçreli Ernest Mamboury, ilk baskısı 1933 yılında yapılan “Ankara Guide Touristique” adlı kitabı Ankara üzerine çok değerli bir kaynaktır. Bu kitabın DTCF Fransız Dili ve Edebiyatı öğretim üyelerince yapılan çevirisi 30.06.2014’de Ankara Üniversitesi Basımevince “Ankara Gezi Rehberi” adıyla yayımlandı. Adı geçen kitabın 279. sayfasında Etimesgut’ta Roma İmparatorluğu’na ait kalıntıların varlığından söz etmektedir. Ayrıca Etimesgut istasyonunun solunda bir höyük bulunmaktadır.

  Etimesgut’un Roma Çağı’ndaki adını Anaksis olarak belirten kaynaklarla da karşılaşmaktayız. Bu takdirde Ana ön eki ‘yukarı/yukarıya çıkış’ı ifade etmiş olur. Oysa kaynaklar yaygın olarak bu adı Amaksis şeklinde aktarmaktadırlar. Amaksis >Amaksuz> Amaksud> Amasud> Aki/Ahi Masud şeklinde bir dönüşüm süreci söz konusu olabilir. Elvanköy camisinde türbesi olduğu belirtilen bu efsanevi şahsın var olduğuna ilişkin bir kaynakla karşılaşılmamaktadır. Hicri 1260 ve Miladi 1840 tarihli Ankara Temettuât defterlerinde Ahimesut köyü adıyla sözü edilmiştir. İlk Çağ’a ilişkin kimi kaynaklarda bu yerin adı Amaksis olarak kaydedilmiştir. İlk Çağ’ın Amaksis’i Selçuklular Dönemi’nde Akmasuz/Akmasud olarak ifade edilirken zamanla Akmasud adı Ahi Mesud şekline evrilmiştir.