Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors
Etimolojik Açıdan
Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

 

 

Bilal Aksoy

Familya

21 Ocak 2020

     Aile; ortak ya da benzer özelliklere sahip cinsler topluluğu. Bu cinsler bitki ya da hayvan olabilir. Bu sınıflandırmalarda -kimi zaman- altfamilya ve üstfamilya gibi ayrımlar görülmektedir. İlhan Ayverdi, “Kubbealtı Lugatı”nda familya kelimesinin Tanzimat’tan sonra Osmanlı toplumunda telaffuz edilmeye başlandığını öne sürmekteyse de bu iddianın doğru olmadığı anlaşılmaktadır. Her Batı kaynaklı sözün Tanzimatla birlikte telaffuz edilmiş olduğu yargısı, sanki Osmanlı ile Batı arasında mevcut olmayan bir süreç başlamış gibi algılanmaktadır. Unutulmamalıdır ki, toplumlar arası münasebetler tarihin hiçbir döneminde sıfırlanmamıştır. Ahmet Vefik Paşa, Tanzimat öncesinde yazdığı “Lehce-i Osmanî” adlı sözlüğünde İtalyanca kökenli oluşuna işaret ettiği familya kelimesi karşılığında: “Aile, itret ve soy sop yerine suistimali dahi vardır. Nebatat familyalarına fasile, hayvanatın familyalarına zümre denir” açıklamasını yapmaktadır.

     Familya kelimesi İtalyanca famiglia (familya) sözünden gelmektedir. Bunun da temelinde Latince familia (=aile, ev, çiftlik, mezhep, aile mülkü, okul) bulunmaktadır. Latince familiàri (=aileye ilişkin), Latince fomulus (=hizmetçi), fomula (=kadın hizmetçi, evlatlık, besleme), famulor (=hizmet etmek), famulatus (=kölelik, bir aileye hizmet eden köle) ve pater familas (=aile reisi) sözleriyle bağlantılıdır.

    Almanca ve Aşağı Almanca Familie;  İspanyolca, Baskça, Katalanca ve Portekizce familia; İngilizce family, Flemenkçe; Romence, Norveççe, Flemenkçe ve Danca familie, Lüxemburgca Famill, Fransızca famille, Maltaca familya (familya), Arnavutça familyeİsveççe family sözleri ‘aile’ karşılığında dile getirilmektedir. Güney Kürtçesindeki malbat (aile) sözüne rağmen, Kuzey Kürtçesinde famile (=aile ya da akraba aileler topluluğu) şekliyle telaffuz edilmektedir. Türkçeye yakın olan Asya Dillerinde familya ve benzeri söz bulunmamaktadır.