Fezleke

28 Şubat 2021

     Özet, hülasa, netice, sonuç, hesap listesinin sonucu. Soruşturma, kovuşturma sonucunda polis, jandarma ve mahkeme zabıtlarının özeti, sorgu özeti. Arapça fa/fe edatı ile ẕālik/ẕālike (=şu, bu, o) sözcüğünden türetilen fe-ẕālike sözü telaffuz edilmiştir.  Arapçada harf-i istinaf (ön harf) olan “f”,  fa/fe edatını simgelemektedir. Böylece fe-ẕālike sözü ‘bu nedenle, bu yüzden, onun için, şu bakımdan, o bakımdan, o nedenle’ karşılığında ifade edilmiştir. Olayın zaptı uzunca yazıldıktan sonra, “bu nedenle” denilerek özet çıkarılır. Fezleke, “bu nedenle” denilerek özetlenen kısımdır.

     Ahmet Vefik Paşa,  1876’da yayımladığı “Lehçe-i Osmanî” adlı sözlüğünde fezleke kelimesini “mefhum, hülasa, istintâc, kınama icmali” olarak açıklamıştır. Şemseddin Sami, 1899/1900 yılında yayımladığı “Kamus-ı Türkî” sözlüğünde fezleke kelimesini “1.Hülâsa, netice, icmal, muhtasar ifade. 2. Mukaddemen müstantik kararnamesine denirdi. Şimdi zabitanın tanzim eylediği tahkikat evrakına denir” karşılığıyla izah etmektedir.