Forma

24 Eylül 2020

      Biçim, şekil; tek tip elbise. Okul, spor kulübü ve bir kısım meslek mensuplarının giydikleri tek tip elbise.  Bir kısım sözlüklerde İtalyanca forma (=şekil, biçim, görünüş) kelimesinden alındığı öne sürülmüştür. Oysa İtalyancada ‘tek tip elbise’ veya ‘aynı tip elbise’ karşılığında uniforme kelimesinin telaffuz edildiği belirleniyor. Ayrıca, İtalyancadaki forma sözünün, Latince forma (=biçim, şekil, tertip, görünüm) kelimesinden aktarılmış olduğu anlaşılmaktadır. Latince forma sözünün ise Yunanca fórema (=giysi, elbise) ile bir bağlantısının olduğu anlaşılıyor. Yunancadaki fórema (=giysi, elbise) sözü Eski Yunanca fórema (=kılık kıyafet, elbise, giysi) sözünden kaynaklanmaktadır. Bugün forma diye bir kısım dillere yayılan kelime Antik Yunanda kullanılan forá sözünden gelmiş olmalıdır. Eski Yunancadaki fórema kelimesi ise Eski Yunanca forá (=taşıma, üstünde taşıma, giyerek veya takarak üstünde taşımak) sözüyle ilişkilidir.

     Latincede unus (=bir, tek) ve form (=şekil, biçim) eklerinden oluşan uniformis (=tek şekilde, aynı şekilde) sözü kullanılmıştır. Böylece Eski Yunancanın fórema’sı Latincede uniformis şekliyle dile getirilmiştir. Fransızca un veya une (=bir, tek) ve forme (=biçim, şekil) eklerinden oluşmuş bulunan uniforme sözünün Latince’den devralınmış olduğu biliniyor. Bu açıdan, Batı Dillerinde yaygın olarak uniform benzeri sözler yer alıyor. Almanca, Flemenkçe ve İngilizce uniform; Fransızca, İtalyanca, İspanyolca ve Portekizce uniforme; Romence uniformă, Rusça ve Türkçe üniforma, Kafkasya bölgesi  dillerinden Gürcücede uniporma şekilleri görülüyor.