Gala

14 Şubat 2021

     Gösterişli şölen, ön gösterim. Fransızca gala (=gala), Eski Fransızca gale (=bayram, şölen, şenlik, festival) sözünden aktarılmıştır. İtalyanca ve İngilizce gala sözcüğü de aynı karşılıkta biliniyor. Latincede ‘başlık’la ilişkili olan galeō sözcüğü ile ilişkisi belirsizdir. Latincede galear veya galeāris sözcükleri ‘başlık’la ilgilidir. Öte yanda İtalyanca gaio (=neşeli, sevinçli) ve gaiezza (=neşe, sevinç), Yunanca ngala (=gala) sözleri biliniyor. Latincedeki başlıkla ilgili bu sözcüklerin Arapça ḥila (=hediyelik kaftan veya süslü elbise) ile ilişkisi kimilerince öne sürülmüştür. Ancak, bu iddianın doğruluğundan emin değilim. Batıdaki gala sözcüğünün Arapça ḥila’dan dönüşmüş olduğu iddiası belgesel bilgilere dayanmamaktadır. Eski Fransızcadaki gale (=şölen, şenlik) kelimesinin bir olasılıkla süslü giysileriyle şenlikler düzenleyen Gala(t)/larla ilişkisi olabilir. Keltler, namı diğer Galatlar mutlu anlarında saat yönünde, mutsuz anlarında ise saatin aksi yönünde dans ederlermiş. Şenlikleri, şölenleri büyük ölçekte Avrupa kıtasına miras bırakanlar onlardır. O nedenle, Eski Fransızcadaki gale (=şenlik, şölen) ile Latince gale (=miğfer, baş zırhı)  sözleri birbirine karıştırılmamalıdır. Geniş kapsamlı bir İlk Çağ bilgisine aşina olmayan Osmanlı tarihini yazan Joseph von Hammer’in bu yöndeki çözümlemesi de güvenilir olmaktan uzaktır.