Gece

12 Aralık 2020

     Akşam 22.00’den gün ağarıncaya kadar olan süre. Orta Çağda Türkçe kèç (=gecikmek) sözüyle bağlantılı sanılan keçe (=gece) sözü kullanılıyordu. Uygurca keçä, Türkmence gice ve Azerice gecä diye ifade ediliyor. Ayrıca, Uygurcada tün; Özbekçede tün sözünün yanı sıra keçä, Kazakça ve Kırgızcada tün, Başkırtçada tön deniliyor. ‘Dün’ karşılığında Türkçeye akraba dillerden Özbekçede keçä, Tatarcada kiçä, Kırgızca keçe, Kazakça keşe ve Başkırtça kisä kelimesi kullanılıyor. Gec sözü Türkmencede giç, Kazan Tatarcasında kiç sözcüğü hem ‘geç’ oluşu hem de ‘gece’ oluşu belirtmektedir. Karakalpakçada ‘akşam, geç’ karşılığında keş sözü telaffuz ediliyor. Çuvaşçada ‘akşam’ yerine kaş denilmektedir. Türkçedeki gece sözü ile Slav Dillerinde dile getirilen veče veya večer sözleri arasında bir tarihsel münasebetin olması göz ardı edilemez. ‘Gece’ yerine Sırpça veče, Rusça ve Bulgarca vecher; Ukraynaca niç, Hırvatça, Slovakça, Makedonca ve Çekçe večer sözleri telaffuz ediliyor. Yukarıda altı çizili sözlerle ilişkili olarak Ermenice gisher (=gece) kelimesini de örneklemek mümkündür. ‘Gece’ sözü yerine  Sanskritçede kşapah veya kşáp ve Sumercede ise gi (=gece) sözü bulunuyordu.