Gece

12 Aralık 2020

     Akşam 22.00’den gün ağarıncaya kadar olan süre. Orta Çağda Türkçe kèç (=gecikmek) sözcüğüyle bağlantılı sanılan keçe (=gece) sözcüğü kullanılmıştır. Uygurca keçä, Türkmence gice ve Azerice gecä olarak ifade ediliyor. Ayrıca Uygurcada tün; Özbekçede tün sözcüğünün yanı sıra keçä, Kazakça ve Kırgızcada tün, Başkırtçada tön deniliyor. ‘Dün’ karşılığında Türkçeye akraba dillerden Özbekçede keçä, Tatarcada kiçä, Kırgızca keçe, Kazakça keşe ve Başkırtça kisä sözcüğü kullanılıyor. Türkmencede giç (=geç), Kazan Tatarcasında kiç sözcüğü hem ‘geç’ oluşu hem de ‘gece’ oluşu belirtmektedir. Karakalpakçada ‘akşam, geç’ karşılığında keş sözü telaffuz ediliyor. Çuvaşçada ‘akşam’ yerine kaş denilmektedir. Türkçedeki gece sözü ile Slav Dillerinde dile getirilen veče veya večer sözleri arasında bir tarihsel münasebetin olması göz ardı edilemez. ‘Gece’ yerine Sırpça veče, Rusça ve Bulgarca vecher; Ukraynaca niç, Hırvatça, Slovakça, Makedonca ve Çekçe večer sözcükleri telaffuz ediliyor. Yukarıda altı çizili sözcüklerle ilişkili olarak Ermenice gišer (=gece) kelimesini de örneklemek mümkündür. ‘Gece’ sözü yerine  Sanskritçede kşapah veya kşáp ve Sumercede ise gi (=gece) sözü bulunuyor.