Gem

11 Mayıs 2021

     Atı yönlendirmek için ağzına takılan demir alet. Eski Yunanca kemós (=ağızlık)  sözüyle bağlantılıdır. Kürtçede de gem sözü kullanılıyor. Kürtçede gemê hespê ‘atın gemi’ karşılığındadır. Aynı dilde ‘gem demiri’ne devgem deniliyor. Türkçe kemirmek sözüyle ilişkisi akla gelmekle birlikte, Türkçeye yakın dillerden Azerice gäm dışında farklı sözler kullanılıyor. Latince camus (=tasma) sözü bulunuyor. Farsça ligam (dizgin, gem), Ermenice çam (=dizgin) sözleri de dikkati çekmektedir. İspanyolca aynı karşılıkta cama (kama) deniliyor. Kazakça avızdık, Tatarca ve Başkırtça avızlık, Türkmence ağızdırık, Uygurca eğizduruk gibi. Türkçede kullanılan gemi azıya almak deyimi ‘atın gemi azı dişlerinin arasına alıp komut dinlememesi’ olarak açıklanabilir. Gem vurmak, bir şeyi veya kimseyi dizginlemek, engellemektir.