Geveze

30 Ocak 2020

     Olur olmaz konuşan, başkasının söz hakkını ihlal ederek bıkmadan konuşan. Farsça gep (=laf, söz, laf û güzaf [boş söz]) ile bâz (=tekrar) sözcükleriyle bağlantısı akla gelmektedir. Pehleviceden beri bilinen bâz sözcüğünün bir karşılığı da ‘tekrar, yine’ demektir. Durmaksızın konuşan, aynı sözü tekrar tekrar söyleyen, konuşmalarıyla başkasını rahatsız eden kimseye geveze deniliyor. Gep sözü Kürtçede ise ‘ağız boşluğu, yanak’ karşılığında biliniyor. Bununla birlikte Farsça gep-bâze (<gep-bâz) ‘ağız oynatan, sözü tekrar eden, usanmadan gereksiz konuşan’ kimseyi belirtmektedir. Bu bağlamda Kürtçe geveze ya da geweze, Azerice geveze sözleri Farsça gep-bâze şeklinden kaynaklanmış olduğu söylenebilir. Türkçedeki gev (=çiğnemek, geviş getirmek) sözcüğü de Farsça ve Kürtçedeki gep sözcüğüyle bağlantılıdır. Bu sözcük Orta Çağ Türkçesinde kew (=gevelemek, gevmek; gevşetmek) biçimiyle kullanılmıştır.