Gil

24 Mart 2024

     Aile. Son ek olarak -gil sözcüğü kimi durumda çoğul şekliyle bir kısım isimlerin sonuna eklenmektedir: Aligiller, Ahmetgiller ya da bir kısım bitki ve hayvan türlerinin sonuna eklenerek gülgiller ve izmaritgiller gibi. Bu sözcüğün Ural-Altay veya eski İran kökenli olduğuna ilişkin farklı görüşler öne sürülmüştür. Çuvaşça kil (=aile, ev) ve Hazar lehçesindeki -kel (=aile, ev, yerleşim yeri) sözcükleriyle ilişkisi görülmektedir. Bununla birlikte Tunguzca gulĕ (=kulübe, küçük ev), Yakutça küle (=bina girişi) ve Fince kılä (=köy, mezra, nahiye) sözcükleri de aynı kökten olmalıdır. Macar dil bilimci János Harmatta (1917-2004) Türkçedeki -gil sözcüğünü Eski Farsça grda (=aile, ev) sözcüğüyle birleştirmiştir. Harmatta Güneybatı İranlıların gil biçimiyle belirttikleri bu sözcüğün -kel/-kil şekilleriyle Sasaniler döneminde Türkçeye intikal ettiği kanısındadır. Buna karşın Moğolcadaki ger (=çadır, yerleşim yeri, yurt) sözcüğü de fonetik benzerliğiyle belirmektedir.