Hafta

20 Ağustos 2019

     Zamanın yedi günlük dilimi. Farsça ve Kürtçe hefte (=yedilik; yedi günlük süre) sözcüğünden. Eski Kuzeybatı İran Dillerinden kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda Avestaca hapta (=yedi) sözcüğünden intikal eden aynı karşılıktaki Pehlevice ve Partça haft, Kürtçe heft, Farsça haft sözcükleri ‘yedi’ sayısını ifade etmektedir. Tacikçe haft, Eski Yunanca hepta, Sanskritçe sapta, Latince septem ve hepta, Ermenice evt’n, Ossetçe/Alanca aft sözcükleri de ‘yedi’ sayısı karşılığındadır. Asya’daki Türkçe ile akraba dillerden Tatarca cidi, Özbekçe yetti, Uygurca yättä, Kırgızca ceti, Kazakça jeti, Azerice yeddi sözcükleri ‘yedi’ sayısını belirtmektedir. Yunanlıların ‘hafta’yı belirten birden çok sözcükleri vardır ki, bunlardan biri de eptámero’dur. Yunanca eptá veya eftá ‘yedi’ sayısına karşılıktır. 

     Türkçe ve Türkçeyle akraba dillerde yedi ve benzeri telaffuzlara sahip sözcükler bulunmasına rağmen, İrani Dillerdeki haft/heft sözcüğüne dayalı hafta sözcüğü kullanılmaktadır. Bu bağlamda, hafta karşılığında Azerice häftä, Özbekçe häftä, Uygurca häptä, Türkmence hepde, Kazakça ve Kırgızca apta denilmektedir. Çünkü, Eski Türkler Nevruz (=yeni gün, ilk gün, yılbaşı) başlangıçlı takvimi benimsediler. Bu benimsemeyle birlikte, günlerin başı olan Nevruzu Sultan Nevruz ya da Sultan Navruz diye andılar. Eski Türkler Sultan Nevruz adına yılbaşı kutlamaları yaptılar. Buna karşılık, Farsça ve Kürtçe hefte, Tacikçe hafta, Pencapça hafate, Özbekçe xafta, Urduca hefte, Latince septem, Baskça aste, Hintçe saptaah, Romence saptamana sözcükleri ‘hafta’yı dile getirmektedir.