Hayli

12 Aralık 2020

     Oldukça fazla, epey, çokça, alabildiğine, birçok. Farsçada ḫaylі (=epey) sözcüğünden. Bu sözcük Kürtçede ḥeyli şekliyle mevcuttur. Tacikçe ḥele (=çok fazla) kelimesi de aynı kökten kaynaklanmıştır. Arapçada awli veya ewli biçimiyle kullanılıyor. Bu sözün Arapça ḫayl (=at veya at sürüsü) kelimesiyle bağlantılı olduğu sanılıyor. Arapça ḫayl’in çoğulu aḫyāl veya ḫuyûl’dur. Arapça ḫayl sözcüğünün ise Akadca puḫālum (=at, beygir, aygır) kelimesiyle bağlantılı olduğu kanısındayım. Akadca puḫālum sözündeki ḥāl fonemi Arapçadaki ḫayl (=at) sözüne yol açmış olmalıdır. Bununla birlikte bir kısım Semitik Dillerde olduğu üzere ‘at’ karşılığında Arapçada faras ve Svahilicede farasi kelimeleri de kullanılıyor. Hayli kelimesi Kürtçe ḥeyli üzerinden Türkçeye yakın dillere de intikal etmiştir. Uygurca ḥeli, Özbekçe ḥıylä ve Azerice ḥeyli sözleri kullanılıyor.