Haziran

27 Temmuz 2020

     Senenin aylarından biri. Yaz mevsiminin başlangıcı. Haziran adının, bugüne kadar yazılıp söylendiğinin aksine Süryanice ‘sıcak’ karşılığında ifade edildiği iddiası, bana göre gerçeği yansıtmıyor. Çünkü, Süryanicede ‘sıcak’ karşılığında bilinen ḥamima kelimesi telaffuz edilmektedir. Öyle sanıyorum, Haziran adı İbranice ḥāziyr (=domuz) kelimesiyle ilişkilidir. Bu söz Akadca ḫuzîru (=domuz) sözcüğüyle bağlantılıdır. Haziran sözcüğü Akadca ḫuzîrānu (=domuza özgü) sözcüğüyle bağlantılıdır. Arapçada ḫanzir (çoğulu ḫanazir) şeklinde biliniyor. Aynı dilde ḫınzîr şekli de görülüyor. Aramice ḥazir, Süryanice ḥezūra, Kürtçe ḥıznir veya ḥınzir, Ermenice ḥoz, Yunanca ḥoiros şeklinde telaffuz edilmektedir. Farsçada ḥuk kelimesinin yanı sıra Kürtçeden Farsçaya geçen ḥinzir sözü de kullanılıyor. Birbirinin benzeri olan, yukarıda ‘domuz’ karşılığında altı çizili olan Farsça ḥuk dışındaki sözlerin kökeni Akadca ḫuzîru (=domuz) sözüne dayanmaktadır. Bu ayın ‘domuz’la ilişkilendirilmesinin nedeni Haziran ayının domuzların üreme sonucu çoğalma dönemi olmasındandır.