Hedik

12 Eylül 2019

     Kaynatılmış buğdaya verilen isim. Yaşadığımız ülkenin Doğusundan Batısına dek tüm bölgelerinde hedik ve benzeri sözcükler telaffuz edilmektedir. Bununla birlikte; Isparta, Burdur ve Afyon’un bir kısım yörelerinde haşlanmış tahıla dirgit denilmektedir. Yaygın olarak bilinen hedik sözcüğüne yol açan Ermenice hat ve hatik, ‘tahıl’, ‘tane’ karşılığında bilinmektedir. Hedik, kimi yörelerde hadik, hedük, hevdik, hedek ve hatik gibi şekiller almaktadır. Süryanice hede (=buğday) de bununla bağlantılıdır. Ayrıca Danimarkaca hvede ile İsveççe vete,  ‘buğday’ demektir. Bu açıdan, buğday karşılığındaki İngilizce wheat ve Yidişçe veyts sözcükleri de örneklenebilir.

     Sivas yöresinde hedük, Van’da hevdik, Bitlis’te hatik ya da hadik, Kastamonu dolaylarında hedek ve kırka yakın ilde hedik şekilleriyle karşılaşılmaktadır. Yaygın olarak da ‘haşlanmış buğday’ı belirtmektedir. Harput ve çevresinde de ‘haşlanmış buğday’a hedik denilmektedir. Hediklerin içine Mazgirt havalisinde kabuksuz kavun çekirdeği ve ceviz içi karıştırılarak daha çok kış mevsimine özgü çerez oluşturuluyordu. Kimi zaman hedik ile pekmez karıştırılıyordu.  Bu bağlamda, Kürtçede de hedik ‘kaynatılmış buğday’ı ifade ediyor.