Hergele

28 Ocak 2020

     Hergele, Türkçede ‘edepsiz kimse’ karşılığında bilinmektedir. Hergele sözü, Farsça ḫar (=eşek) ve gēle (=sürü) sözcüklerinden türetilen aynı dilde ḫar-gēle (=eşek sürüsü) sözünden aktarılmıştır. Kürtçe ker (=eşek) ve gêle (karınca; sürü) sözcükleri de aynı köktendir. Kürtçede kêl, kêle ve gêle sözleri ‘sürü’ demektir. Aynı dildeki gêle aynı zamanda ‘karınca ve karınca sürüsü’ karşılığındadır. Ankara’da Gençlik Parkı’nın karşısında eski İller Bankası binasının yanı başındaki meydan, Hergele Meydanı adıyla biliniyordu. Bu meydan bir zamanlar İtfaiye Meydanı adıyla da anılmıştır. Hergele Meydanı adından rahatsız olunarak söz konusu yer adı değiştirilerek ve tabelası asılarak Hergelen Meydanı adı verildi. Bu son adın ‘her gelen insanın uğrak yeri’ karşılığında yorumları yapıldı. Oysa, Ankara çevresi ahalisi kasabaya geldiklerinde eşeklerini, nam-ı diğer merkeplerini bu meydanda bağlayıp işlerini bitirdikten sonra yüklerini yükleyerek ayrılıyorlardı. Hergele adını taşıyan meydanlar İstanbul, İzmir ve Elazığ’da da bulunmaktadır. Bu nedenle, gün içinde sürüyle eşek bağlanan bir alan olduğundan, söz konusu meydan Hergele Meydanı olarak anılmıştır. Elazığ’da Şire Meydanı, Buğday Meydanı, Hergele Meydanı gibi meydan adları mevcuttu. Hergele Meydanı, İzmir’in Karşıyaka semtinde ve İstanbul’un edebiyat ile fen fakülteleri arasındaki bir kapalı mekânında karşımıza çıkıyordu.