Hörgüç

30 Ocak 2023

     Devenin sırtındaki tümsek veya çıkıntı. Orta Çağ Türkçesindeki ör (=çıkmak, yükselmek) sözcüğünden kaynaklanmıştır. Hörgüç sözündeki -güç son eki Türkçedeki -geç son ekinin bir varyantıdır: Süzgeç sözünde olduğu gibi. Kaşgarlı’nın sözlüğünde örgüç sözü ‘kadınların başlarında bulunan saç örgüsü, örülmüş saç’ karşılığındadır. Bu son sözdeki ör- kökü örmekle ilgilidir. Oysa hörgüç sözündeki ör- ise yukarıda da belirtildiği üzere ‘çıkmak’ veya ‘yükselmek’ ile ilişkilidir. Hörgüç’teki h harfi ikinci bir ses olarak yer etmiştir: höyük (<öyük) örneğinde olduğu gibi. Orta Çağ Türkçesinde örkü sözcüğü ‘örküç, hörküç’ karşılığında kullanılıyor. Azerice hörgüç, Kıpçakça örgüç, Kırgızca örköç, Türkmence örküç, Kazakça örkeş, Tatarca ürkäç, Uygurca ve Özbekçe örkäç, Başkırtça ürkäs sözleri ‘hörgüç’ karşılığındadır.