İncil

28 Nisan 2020

       Hz. İsa’nın hayatını ve sözlerini kapsayan, Matta, Markos, Luka ve Yuhanna adlı azizler tarafından derlenen önce Hıristiyanlarca ve sonra da evrensel düzeyde kutsal sayılan kitap. İncil adıyla tek yayımlandığından başka, Eski Ahit (=Tevrat-ı Şerif) ve Yeni Ahit (=İncil) birlikte olmak üzere “Kitabı Mukaddes” adıyla da yayımlanmaktadır. Bununla birlikte Kitab-ı Mukaddes’in tümü halk arasında sehven İncil olarak anılmaktadır.

     Matta, Markos ve Luka’nın İncillerinde birbirine benzer şekilde olaylar takiben aktarılmaktadır. Bu nedenle, ilk üçüne “Sinoptik” İnciller (=bir bakışla görülen ve takip edilebilen) adıyla dile getirilmiştir. Yuhanna’nın İncil’i ise daha çok ilk üç kitabın tefsirine yönelik olduğundan “Sembolik” olarak görülmüştür. Çünkü, Yuhanna’nın gayesi Hz. İsa’nın hayatını birtakım sembollerle yorumlamaktır. Bu dört İncil’den en eski olanı Markos’un İncil’idir. Dört İncil’in hepsi de Kanonik (=kanuna uygun, resmî) olarak görülmüştür. Bunların haricinde de birtakım İnciller var olmuşsa da bu sonraki İnciller Apoktif (=resmî olmayan, gizli) olarak adlandırılmıştır.

    Eski Yunanca eü-angelion (=iyi haber, müjde), Yunanca angellô (=tebşir etmek, haber vermek) ve angelos (=melek) sözleri bilinmektedir. Yunanca angelos, aslında ‘haberci’ demektir. Almanca Engel ve Fransızca Ange bu Yunanca sözden gelmektedir. Eü-angelion adı, bizim telaffuzumuzda İncil şekline dönüşmüştür. Romalılar, Eski Yunanca Eü-angelion adını Evangeliun diye ifade etmişler. Romalılardan intikalen Fransızlar Evangile, Almanlar Evangelium olarak dile getirmişler.

     Fransız Doğu bilimci Bernard Carra de Vaux, İncil adının “İncil’deki eaggélion kelimesinden muharref” olduğunu nakletmektedir. Akadca nāgirum (=haberci) kelimesiyle bir münasebet söz konusu edilebilir. Bununla birlikte; Türkçe, Kürtçe, Azerice, Kırgızca, Özbekçe, Türkmence, Tatarca ve Uygurca İncil; Kazakça ve Başkırtça İnjil, Peştuca Encil adı telaffuz edilmektedir. Bunların dışında, diğer dillerde yaygın olarak Yunanca biblion (=kitap) sözüne istinaden benzeri adlar kullanılmaktadır. Bu da Eski Yunanca byblos (=papirüs yaprağı veya rulosu) kelimesinden kaynaklanmaktadır.

     Eski Yunancada byblinos (=papirüsten yapılma) sözü de kullanılıyordu. Eski Yunanca Byblos sözü zamanla Yeni Yunancadaki Biblos/Biblo şekline dönüştü. Bu söz zamanla ‘eser’ karşılığında da dile getirilmiştir. Çağdaş Yunancada biblio (=kitap) şekline dönüşmüştür. Fransızca, İngilizce ve Ermenice Bible, Almanca Bibel, İtalyanca Bibbia; Portekizce, İspanyolca ve Katalanca Biblia, Romence Biblie, Arnavutça Ungjill, Hintçe Baibil, Nepalce Baibala; Rusça, Belarusça, Sırpça, Hırvatça, Boşnakça gibi bir kısım Slav Dillerde Biblija (Bibliya) diye bilinmektedir. İzlandaca Biblian, İrlandaca Biobla, Flemenkçe Bijbel, Urduca Baibel, Pencapça Baibala ve İsveççe Bibeln adları ‘İncil’i belirtmektedir. İngilizcede Gospel veya New Testament (=Yeni Ahit) adlarıyla da anılmaktadır.