İnsan
27 Nisan 2020
Aklı olan canlı varlık. İnsan kelimesine işaret eden İbranice nş kökü Arapçada ns şekliyle varlığını devam ettirmiş. Arapça nisâ (=kadın) ve insan sözlerine yol açmıştır. Arapçada insan karşılığında beşer denilmektedir. Arapçada da kullanılan ins ve bu kökten türetilen insan kelimesi İbranice menşeye sahip olduğu görülmektedir. Bununla birlikte, Akadcadaki nišu/m (= halk) kelimesiyle bir münasebetin olduğu sanılmaktadır. Arapçadaki neseb (nesil, soy) ve nesl (=nesil, kuşak) sözleri de Arapça ns üzerinden İbranice nş’ye dek varmaktadır. Arapça ins (=insanlar, insan topluluğu) sözcüğü ferdî olarak insî/enesî ya da insan denilmektedir. İbranice nşym (=insanlar) köküyle bağlantılıdır. İbranicede ‘halk’ karşılığında ànáşim sözü ifade ediliyor. Aramicede anāşā (=insanlar) şekli görülüyor. Bu kelimelerin Akadca nišum (=halk, toplum, insan topluluğu) sözünden kaynaklandığı anlaşılmaktadır.
‘İnsan’ karşılığında Fasçada merdom denilirken, Kürtçede insan ve Tacikçede inson kelimesi telaffuz ediliyor. Hintçe ve mücavir dillerde insan karşılığında âdem sözü kullanılmaktadır. Uygurca, Tatarca, Başkırtça, Azerice ve Özbekçede insan sözü dile getirilirken, Kazakça ve Kırgızcada adam sözü ‘insan’ı ifade etmektedir. Arapça neş’e (=yeniden meydana gelme) ve bu sözle bağlantılı olan inşa (=meydana getirme), inşaat (=yapı) sözleri de yukarıda altı çizilen bir kısım sözlerle kökensel bir münasebete dayanmış olabilir.