Kānûn 

29 Aralık 2020

        Önceleri kış mevsiminin iki ayının (Aralık, Ocak) adı: Kānûn-ı evvel (ilk kānûn, Aralık) ve Kānûn–ı sānî (=ikinci kānûn, Ocak). Buradaki kānûn sözü Aramice ve Süryanice kānōn ve Arapça kānûn şeklinde ifade ediliyor. ‘Ateş ocağı, ateş ocağı ısısı, soba, ateş mangalı’  gibi karşılıkta biliniyor. Kışın ilk iki ayında soğuk nedeniyle soba yakılmaya başlanmasından dolayı, mevsimin ilk ayı olan bugünkü Aralık ayı Kānûn-ı evvel, ikinci soğuk ayı olan Ocak ise kānûn-i sani olarak dile getirilmiştir. Semitik Dillerdeki kan kökü ‘ateş’le ‘yakacak’la ilgilidir. O nedenle kandil kelimesi de kullanılıyor. Aslı kındil olsa bile kandil önceleri ateş yakılarak yapılan aydınlatma aracı idi. Akadca kannum ve Sumerce kan sözleri ‘tekne, kova, ateş mangalı’ karşılığında dile getiriliyordu. Sumerce kana ve Akadca adarum ‘karanlık’ karşılığında biliniyor. Gündüzlerin kısalarak kararması kışa girişin belirgin bir özelliği idi. Buradaki kana sözü de ‘soba, ocak’ karşılığındaki ‘kanun‘la ortak kökenli olabilir.