Karakter

8 Haziran 2020

     Bir şeyin veya bir kimsenin kendine özgü yapısı, onu başkalarından ayıran temel özellikler. Fransızca caractère (karakter) sözünden alındığı sanılmaktadır. Fransızca caractère (karakter) sözü ‘nitelik, yaratılış, huy, kişilik’ karşılığında kullanılıyor. Bu kelimenin, Eski Yunanca ḥaraktér (=ayırıcı özellik, nitelik) sözünden kaynaklandığı anlaşılıyor. Eski Yunancada ḥarakóo (=bir yeri kazık, ağaç veya bir kısım bitkilerle çevirmek) ile bağlantılıdır. Aynı dilde ḥaraks (=kazıklarla yapılan duvar, çevirme), ḥarákoma (=çit, duvar) gibi sözler de bulunuyordu. Bir toprak parçasını çevirmek, onun ayrıcalığını veya ayırt edici özelliklerini belirtmektir. Zamanla Eski Yunancadan Bugünkü Yunancaya ve diğer Batı Dillerine yayılan karakter sözünün farklı telaffuzları söz konusudur.

     Yunanca karaktéras, Almanca Charakter, İngilizce ve Çekçe charakter, İtalyanca carattere, Flemenkce, Sırpça, Arnavutça ve Kürtçe karakter; İspanyolca, Romence, Bulgarca ḥarakter, İrlandaca charachtar, İskoç Gaelcesi caractar, Litvanca characteris ve Yidişçe kharakter olarak dile getirilmektedir. Hintçe charitra, Nepalce Caritra ve Bengalce Caritra sözleri de ‘karakter’ karşılığındadır.

     Öyle anlaşılıyor ki, karakter sözü XX. yüzyılın ilk yıllarından sonra Osmanlıcada kullanılmaya başlanmış. O nedenle ne Ahmet Vefik Paşa’nın ve ne de Şemseddin Sami’nin Osmanlıca sözlüklerinde karakter sözü yer almamaktadır. Rusça, Azerice, Türkmence, Tatarca ve Başkırtça ḥarakter sözü aynı karşılıkta telaffuz ediliyor.