Kargaşa

3 Mayıs 2020

     Karışıklık, düzensizlik; kavga gürültü, bağırış çağırış. Bir kısım sözlük yazarları Orta Çağ’da Türkçede kullanılan kargaş (=birbirine beddua etmek, lānet etmek) sözüyle ilişkilendirmektedirler. Oysa Türkçedeki kargaşa sözü Farsça ḥerḥeşe (=kavga, gürültü, şamata) sözünden kaynaklanmış olmalıdır. Farsça ḥerḥeşe sözünde ‘kavga, gürültü, patırtı, şamata, arbede, itişip kakışma’ karşılıkları varken, Kaşgarlı Mahmud’un da sözlüğünde yer verdiği Türkçe kargaş veya kırgaş sözünde ‘yüz çevirme, lānet etme, beddua etme’ karşılıkları bulunmaktadır. Yusuf Has Hacib, “Kutadgu Bilig”de ‘beddua’ karşılığında ḳarġış sözünü kullanmaktadır. Kargaşa sözünün içeriği açısından da bakılınca, Türkçedeki bu sözün Farsça ḥerḥeşe sözünden kaynaklanmış olduğu anlaşılmış olur. Farsça ḥerḥeşe sözü kısaca ḥerşe şekliyle de ifade edilmektedir. Bununla birlikte, etimolojik açıdan ḳarġış ile ḥerḥeşe arasında bir köken birliğinin varlığı -somut verilerle desteklenmese bile- söz konusu edilebilir.