Kazan

20 Kasım 2021

     Özel günlerde, kalabalık yerlerde çok yemek pişirmek veya bir şeyler kaynatmak için kullanılan büyük ve derin kap. Neméth, Dimitriev ve Brockelmann Türkçe kazmak fiilinin kökü olan kaz- ile ilişkili sanmışlardır. Ligeti kazan sözünün fiil kökünden gelmediği kanısındadır. Pelliot da kazan’ın kaz- kökünden geldiği görüşüne katılmamıştır. Škalijić Türkçedeki kazan sözünün Farsça ḳazġan’dan geldiğini öne sürmüştür. Kaşgarlı’nın sözlüğünde bugünkü karşılığıyla kazan vb. söz bulunmuyor. Kaşgarlı kazgan derken ‘kazanmak’ veya ‘sel sularının yardığı yer’i belirtiyor. Kimileri kazan sözünü Kaşgarlı’nın sözlüğünde bulunan kazgan (=sel sularının yardığı yer) ile ilişkilendirmektedirler. Kazan’ın içinde kaz pişirilen yer karşılığında İrani Dillerde kullanıldığına dair görüş belirsizliğini sürdürmektedir. Tacikçe, Kürtçe, Uygurca, Kazakça, Kırgızca, Tatarca ḳazan, Azerice gazan, Rusça kazan, Yunanca kazáni, Sırpça kázan, Arnavutça kazan, Bulgarca kazan, Ermenice kat’sa veya ka’zan, Özbekçe ḳozon, Çağatayca ḳazğan sözleri ‘kazan’ kelimesinin oldukça geniş bir coğrafyaya yayıldığını göstermektedir.