Kendir

10 Aralık 2020

     İkiçenekliler sınıfının kendirgiller familyasından, liflerinden ip, urgan, halat, çuval ve yer örtüsü yapılan bir bitki çeşidi, kenevir. Geç Orta Çağ’da Kürtçe kındır veya kendır sözünden Türkçeye intikal etmiştir. Kürtçede kındır ve kınıf şekilleriyle de ifade ediliyor. O nedenle Türkçeyle akraba olan dilllerden Özbekçe, Uygurca, Kırgızca, Kazakça, Azerice ve Türkmencede kendir, Başkırtça ve Tatarcada kindir şekliyle biliniyor. Karakalpaklar ise kenep (=kendir) diyorlardı. Kaşgarlı Mahmud bu kelimeden söz etmemiştir. Kendir, Slav Dillerde konoplya sözüyle biliniyor. Kendir kelimesinin ken veya kan kökü bir kısım dillere ya aynı ya da kısmen değişerek geçmiştir. Ermenice ganap, Latince cannabis, Gürcüce k’anapi, Yunanca kánnavis, Macarca kender, Flemenkçe hennep, Almanca Hanf, İngilizce hemp, Fransızca chanvre, Makedonca konop, Maltaca ḳannep, Farsça kenf sözleri ‘kendir’ karşılığındadır. Künefe sözünün de ‘kendir’ karşılığındaki Farsça kenef ve Kürtçe kınıf kelimeleriyle ilişkili olduğu anlaşılmaktadır. Çünkü künefenin aslı kadayıftır ve tıpkı bir kendirin lifleri gibi hamur inceltilerek hazırlanmaktadır. Bkz. Künefe.