Kertenkele

7 Ağustos 2021

     Uzun vücutlu, sivri kuyruklu, çevik, böcekçil, küçük sürüngen canlı (Lacertus). Orta Çağda Türkçede keler diye biliniyordu. Zamanla kertenkeler denilerek sonundaki ‘r’ harfi düşmüş olmalıdır. Kertenkele’nin kert ön sözü Ermenice kert (=kaya) kelimesiyle ilişkilendirilebilir. Bu takdirde kertenkele ‘kaya keleri’ olarak algılanmış olabilir. Kıpçakça kelte, Çuvaşça kalta sözleri ‘kertenkele’ olarak biliniyor. Bununla birlikte kalta sözcüğünü Farsça kalta’ya bağlayanlar da bulunuyor. Oysa Latince lucertola (=kertenkele) adında bir kert unsuru göze görünüyor. Portekizce lagarto (=kertenkele) adında da gart sesi kertenkele’nin kert’i ile ilişkilendirilebilir. Tacikçe kaltakalos, Özbekçe kaltakesak, Gagavuzca kistenkile, Azerice kertenkele, Tatarca kelte yılan sözleri kertenkele ile etimolojik açıdan ortak kökene dayandığı anlaşılıyor.