Kızak
17 Nisan 2022
Kar veya buz üzerinde kaymak suretiyle yol alan tekerleksiz taşıt. Hasan Eren Türkçe kaz– (~ kay-) köküne bağlamaktadır. Eren bir tür ‘kızak’ saydığı kazak sözüyle birleştirmiştir. Fransız dil bilimci ve Asya dilleri uzmanı Paul Pelliot (1878-1945) bu birleştirmeye katılmamıştır. Kıpçakçada ķızaķ, Azericede ḥizäk şekli görülüyor. Türkçeye yakın diğer dillerde ‘kızak’ karşılığında yaygın olarak sana veya çana gibi sözler telaffuz edilmektedir. Aynı karşılıkta Türkmencede sani Rusçada sani veya salazki sözleri yer almıştır. Kızak sözcüğünün Farsça ḥiz (=sıçrama, atılma; kalkma, dalgalanma) sözcüğüyle bağlantısı açık değildir. Bir başka olasılıkla kızak sözcüğündeki kız kökü ses yansımalı gız (>kız) sözcüğüyle ilişkili olabilir. Kızağın kayarken çıkardığı sese dayanılarak bu sözcüğün türetilmiş olması mümkündür. Kızak sözcüğündeki -ak ekinin Türkçedeki çanak, tarak, yanak gibi sözcüklerde olduğu şekliyle kullanılmış olduğu görülüyor.