Klarnet

27 Mart 2021

    Batı müziğinde nefesli bir çalgı. Önceleri tahtadan yapılırken zamanla metalik olanı yaygınlaştı. Osmanlının son döneminde adını duyuran Klarnetçi İbrahim tarafından İstanbul musikisinde kullanılmaya başlandı. Batı’da görülmesi XVII. yüzyıl sonlarına doğrudur. XVIII. ve XIX. yüzyıllarda Batı’da birtakım tadilatlar görmüştür. Fransızca clarinette sözünden Osmanlıya aktarılmış. İtalyanca clarino (=klarnet) sözü İtalyanca clamore (=gürültü, çığlık) ve clakson (=korna, klakson) sözleriyle ilişkilidir. Bu sözler Latince clamō veya clāmāre (=feryat etmek, bağırıp çağırmak, çığlık, haykırış) sözleriyle bağlantılıdır. Latince clamō (klamo: ‘çığlık’) sözü Kürtçe klam (=şarkı, sesleniş, haykırış) ile bağlantılıdır. Eski Yunanca klazo (=çığlık) sözüyle de aynı etimolojik kökenden kaynaklanmıştır. Kürtçe ḳr kökü ‘sesleniş’le ilgilidir. Bu kök sözcükteki r sesi l’ye dönüşerek Batı Dillerinde kl- ön harfleriyle yer etmiştir. Söz gelimi İzmir’in Güzelbahçe ilçesinin Antik Çağ’daki adı Klazomenai idi. Bana göre, bu yer adı martıların çığlığını dile getiriyordu. İtalyanca clarinetto, Almanca Klarinette, Hollandaca ve Sırpça klarinet, İsveççe ve Norveççe klarinett, Rusça klarnet, Romence clarinetă, İspanyolca clarinete, Portekizce clarinete, clarineta veya clarnet şekilleriyle biliniyor.