Kulp
28 Haziran 2021
Kazan, tencere, testi, sitil, çaydan, fincan, bardak, dolap ve benzerlerinin tutulacak halkası. Kürtçe ḳulp (=tutacak halka, kanca, bilezik), Arapça ḳullāb (=çengel, kanca) Rumca kolpos (=sap), Türkmence ve Azerice gulp şekilleri biliniyor. Urartu döneminden kalma bakır ve diğer madeni kulplu kapların varlığı biliniyor. Kürtlerin Urartu Konfederasyonu içindeki varlıkları nedeniyle kulp kelimesinin Kürtçe ḳulp sözünden yayılmış olabileceği görüşü yalnızca bir olasılık düzeyindedir. ‘halka’ karşılığındaki Akadca ḥūpum (=halka, tekerlek) ve Sumerce umbin sözleriyle de bir münasebet aranabilir. “Ahterî-i Kebir”de “kulb” sözü ‘bilezik’ karşılığındadır. Aynı sözlükte “asıl yılandır ki ona teşbih edip kulb derler” açıklaması yer almaktadır. “Burhān-ı Katı”da “kulb” sözü birçok karşılığının yanı sıra “döndermek, aks ve ters manalarınadır” eklemesi de yapılmıştır. Aynı sözlükte “saban demiri”ne ve “köşe” karşılığına kulbe denilmiş. Kürtçede kulbe sözü ‘çapa’ demektir. Hem çapanın hem de saban demirinin eğriliği nedeniyle bu adları almış olmaları mümkündür.